Poezja na Boże Narodzenie

Czas Bożego Narodzenia napełnia serca nadzieją. Pięknie przystrojone domy, sianko pod obrusem, kolędowanie i obdarowywanie prezentami najbliższych od ponad dwóch tysięcy lat jest tradycją. Wielu polskich pisarzy korzystało ze swojej kreatywności i pisało wiersze. Poezja na Boże Narodzenie na kartce z życzeniami może być wyjątkowym prezentem dla jej miłośników. 

Najważniejsze w tych Świętach jest wspomnienie o przyjściu Mesjasza, którą uwiecznił Sir Edward Burne-Jones na obrazie Szopka (1887-1891). Gwiazda Betlejemska w rękach Archanioła Gabriela, Św. Józef, Maryja i Dzieciątko Jezus, a w raz z nimi trzech królowie: Kacper, Melchior i Baltazar. (Obraz pochodzi z Birmingham Museum Trust). 

O przyjściu Chrystusa pisał Adam Asnyk:

Przyjście Mesjasza

Lud cze­ka­ją­cy na swe­go Me­sja­sza
Nie zwró­ci oczu na dzie­ci­nę małą
I do bied­ne­go nie zaj­rzy pod­da­sza;
Mnie­ma, że zbaw­cę, któ­re­go cze­ka­ło
Tyle po­ko­leń, uj­rzy zie­mia na­sza
Od razu ziem­ską okry­te­go chwa­łą,
Jak na wojsk cze­le nie­wier­nych roz­pra­sza —
Mnie­ma, że wszyst­ko bę­dzie przed nim drża­ło.
Że na­wet gło­wy ugną się ksią­żę­ce,
Zda­jąc mu wła­dzę nad świa­tem…
Więc je­śli usły­szy, że się na­ro­dził w sta­jen­ce
I że mę­dr­co­wie dary mu przy­nie­śli,
Pyta ze śmie­chem: „Jak to? ten syn cie­śli
Ma rzą­dy świa­ta ująć w swo­je ręce?”

Tradycja

Cyprian Kamil Norwid z kolei wspomina o dzieleniu się „Opłatkiem”

Jan Kasprowicz słowami wyraził powagę zasiadania „Przy Wigilijnym stole”

Przy wi­gi­lij­nym sto­le
Łamiąc opła­tek świę­ty,
Po­mnij­cie, że dzień ten ra­do­sny
W mi­ło­ści jest po­czę­ty;

Że, jako mówi wam wszyst­kim
Daw­ne, od­wiecz­ne orę­dzie,
Z pierw­szą na nie­bie gwiaz­dą
Bóg w wa­szym domu za­się­dzie.

Ser­cem go przy­jąć go­rą­cym,
Na ście­żaj otwo­rzyć wro­ta —
Oto, co czy­nić wam każe
Mi­łość, naj­więk­sza cno­ta.

A twór­czych po­zba­wił się ogni,
Sro­mot­nie za­mknąw­szy swe wnę­trze,
Kto z bra­tem żyje w nie­zgo­dzie,
Dep­cąc orę­dzie naj­święt­sze.

Wza­jem­ne prze­ba­czyć winy,
Ko­niec po­ło­żyć uster­ce,
A z wal­ki wyj­dzie zwy­cię­sko
Wal­czą­ce na­ro­du ser­ce.

Literatura świąteczna

Świąteczną literaturą z pewnością można nazwać kolędy. Bowiem pierwsze ich teksty były wierszami. Franciszek Karpiński napisał (chyba najbardziej popularną w obecnych czasach) „Bóg się rodzi”. 

Z kolei Juliusz Słowacki podkreślał ich wagę w wierszu: „Jasna kolęda”

Współcześnie

Boże Narodzenie obchodzone współcześnie różni się od tego sprzed wieków. Wiele tradycji jednak zostało zachowanych, a także uwiecznianych w poezji. Ks. Jan Twardowski wyjaśniał w wierszu: „Dlaczego jest Święto Bożego Narodzenia”?

Dlaczego jest święto Bożego Narodzenia?
Dlaczego wpatrujemy się w gwiazdę na niebie?
Dlaczego śpiewamy kolędy?

Dlatego, żeby się uczyć miłości do Pana Jezusa.
Dlatego, żeby podawać sobie ręce.
Dlatego, żeby się uśmiechać do siebie.
Dlatego, żeby sobie przebaczać.

Najmłodszym zaś potrafił w piękny sposób przedstawić prawdziwe Narodzenie Jezusa

Wiersz dla dzieci o mędrcach

przybyli mędrcy
plackiem padli
złożyli dary
odjechali

Kasprze Melchiorze Baltazarze
wół dyskutował tupał szurał

puknij się w głowę rzekł osiołek
bo przecież Matka Boska czuwa

Czesław Miłosz z kolei przypomina o potrzebie zatrzymania. Rozważania o rzeczach ważnych, o tym dokąd zmierzamy miały dla niego duże znaczenie. Boże Narodzenie już od najmłodszych lat pobudzało jego wrażliwość. Przywoływał magię świąt w „Modlitwie wigilijnej:

Maryjo czysta, błogosław tej

Co w miłosierdzie nie wierzy.

Niech jasna Twoja strudzona dłoń

Smutki jej wszystkie uśmierzy.

Pod Twoją ręką niechaj płacze lżej.

 

Na wigilijny ześlij jej stół

Zielone drzewko magiczne,

Niech gdy go dotknie słyszy gwar pszczół,

Niech jabłka sypią się śliczne.

A zamiast świec daj gwiazdę mroźnych pól. (…)

Dla Wandy Chotomskiej znaczenie miała także tradycja pozostawiania pustego miejsca dla niezapowiedzianego przybysza. Samotność dotyka każdego z nas. Może ten czas da miejsce w umyśle i w sercu, aby przyjąć do niego kogoś, kto tego potrzebuje? W wierszu „To już pora na wigilię” przywołuje:

To już pora na wigilię, to już czas,

A tu jeszcze kogoś nie ma pośród nas,
A tu jeszcze, a tu jeszcze ktoś ma przyjść,
Bo przy stole wolne miejsce czeka dziś.
Gwiazdo betlejemska, prowadź go przez świat,
Żeby razem z nami przy tym stole siadł.
Prowadź go tu do nas z tych dalekich dróg,
Żeby razem z nami kolędować mógł.
Daj mu światło, bo tak łatwo zmylić ślad,
Daj nadzieję, kiedy w oczy wieje wiatr,
Strudzonemu, zmęczonemu pomóż iść,
Bo samotny nikt nie może zostać dziś…

 

Zapewne zapach przygotowywanych pierników unosi się już w domu. Krzątanina mam, cioć i babć w kuchni i szykowanie wolnego krzesła dla zbłąkanego wędrowca może pozostać w naszej tradycji, dbajmy o nią i nie zapominajmy, że Boże Narodzenie niesie nadzieję.

Przysiądź na chwilę, podczas pieczenia pierników i złap oddech w pięknych słowach polskich poetów.

Raduj się nadejściem Świąt Bożego Narodzenia!